این روزها به دلیل در پیش بودن انتخابات اتاق‌های بازرگانی، شاهد انتشار مطالب زیادی در مورد وظایف، ویژگی‌ها، مشکلات و برنامه‌های گروه‌های مختلف انتخاباتی برای مدیریت بهتر اتاق بازرگانی هستیم و هر گروه انتخاباتی از زاویه دید خود، دیدگاه‌های خود را برای توسعه آتی فعالیت‌های اتاق بازرگانی تشریح کرده است. اما این مطالب، کمتر به ویژگی‌های یک اتاق مطلوب می‌پردازد. در این یادداشت، ویژگی‌های اتاق مطلوب بر اساس یک مطالعه بین‌المللی بیان می‌شود که می‌تواند راهنمای مفیدی برای مقایسه کیفیت خدمات اتاق بازرگانی تهران با یک اتاق مطلوب باشد و مسیر روشنی برای فعالیت آتی اتاق به تصویر بکشد.
به طور معمول، اتاق‌های بازرگانی بسته به اندازه، محلی یا ملی بودن و امکانات مالی در اختیار، برای ارائه خدمات زیر ایجاد می‌شوند:
- لابی با سیاست‌گذاران به نمایندگی از اعضا با هدف حمایت از منافع آن‌ها
- کمک به ایجاد تشکل‌ها و انجمن‌ها برای ایجاد همفکری و هم‌افزایی
- ارئه کمک‌های تجاری و خدمات اطلاع‌رسانی به اعضا با هدف توانمندسازی آن‌ها
- اجرای برنامه‌های آموزشی و توسعه‌ای برای تقویت و به‌روز رسانی مهارت‌ها و توانایی‌ها
- تقویت تعامل و ارتباط میان اعضا و ایجاد شبکه تجاری
در میان وظایف یادشده، وظیفه اول از اهمیت خاصی برخوردار است. چرا که تضمین‌کننده ادامه فعالیت اعضا و عاملی برای تقویت کسب‌وکار آن‌ها است. اتاق وظیفه دارد به عنوان نماینده اعضا، به گونه‌ای با دولت و سیاست‌گذاران تعامل کند تا علاوه بر اتخاذ سیاست‌های مناسب برای توسعه فعالیت اعضا، مانع از تدوین مقررات و رویه‌های محدود کننده کسب‌وکار شود. وظایف بعدی هم به توانمندسازی و تقویت مهارت‌ها و توانایی‌های اعضا از طریق آموزش، مشاوره و شبکه سازی اشاره دارد که می‌تواند به همراه وظیفه اول، توسعه فعالیت‌های اقتصادی کشور را در پی داشته باشد. بر این اساس، می‌توان ویژگی‌های یک اتاق مطلوب را به شرح زیر برشمرد:
- شاهراه اطلاعاتی اعضا: اتاق بازرگانی و سایت اطلاع‌رسانی آن باید همه اطلاعات لازم برای شروع کسب‌وکارها از جمله قوانین و مقررات مربوط، رویه‌های اجرایی، نحوه اخذ مجوزها و … را در اختیار علاقمندان قرار دهد به‌گونه‌ای که به کانون اصلی مراجعه کارآفرینان برای شروع کسب‌وکار تبدیل شود.
- ویترین اعضا: اتاق بازرگانی باید به صورت رایگان به عنوان ویترین کسب‌وکارها عمل کند و اطلاعات اعضا از جمله، خدمات و محصولات جدید، برنامه‌ها و رویدادها، جوایز دریافتی، تغییر مدیران ارشد و در مجموع همه اتفاق‌های مهم مربوط به فعالیت یک عضو را در اختیار اعضای دیگر و فعالان اقتصادی قرار دهد.
- امکان عضویت کم هزینه و سریع: اتاق باید تلاش کند کمترین هزینه ممکن را به اعضا تحمیل و در مقابل حق عضویت دریافتی، خدمات موثری به اعضا ارائه کند. علاوه بر این، فرآیند عضویت و تمدید آن باید سریع، آسان و کم هزینه باشد.
- ارتباط مداوم با اعضا و تشکل‌ها: اتاق باید به صورت دوره‌ای از طریق برگزاری میزگرد، همایش و سمینار، در مورد رویدادهای اتاق و اقدامات انجام شده به اعضا و تشکل‌ها اطلاع‌رسانی کند و از دیدگاه‌های اعضا و همچنین افراد غیر عضو در این موارد مطلع شود.
- ارتباط آن‌لاین با اعضا: ایجاد سامانه ارتباط آن‌لاین برای پیگیری رویدادهای مربوط به اعضا، مشکلات مربوط به رفتار کارکنان اتاق با اعضا و همچنین بهره‌گیری از دیدگاه‌ها و انتظارات اعضا از اتاق، بسیار ضروری است.
- ایجاد باشگاه برای عضویت افتخاری اعضای برجسته: برای حفظ ارتباط با اعضای برجسته و استفاده از تجربیات آن‌ها و همچنین تقویت وفاداری اعضا، می‌توان از باشگاه اعضای برجسته اتاق بهره گرفت. این اعضا به صورت دایمی عضو اتاق هستند و اتاق می‌تواند در مواقع لزوم از آن‌ها برای پیگیری برنامه‌های خود استفاده کند.
- ایجاد نظام راهبری برای تقویت کسب‌وکار اعضای جدید: اعضای جدید به طور معمول با هدف تقویت و توسعه کسب‌وکار خود به عضویت اتاق در می‌آیند، بنابراین ضروری است، اتاق امکانات و اموزش‌های لازم را برای کمک به این اعضا فراهم کند.
- 8. تدوین برنامه‌های آموزش کارآمد: پیاده‌سازی برنامه‌های آموزشی کاربردی با هدف تقویت مهارت‌های مدیریتی، بازاریابی، فروش و آشنایی اعضا با دستاوردهای جدید در حوزه‌های فعالیت نقش مهمی در توانمندسازی اعضا دارد
- در دسترس بودن: امکان دسترسی آسان به کارکنان اتاق، هیئت نمایندگان، هیئت‌رئیسه و همچنین مشارکت فعال هیئت نمایندگان و هیئت‌رئیسه در جلسات دولتی و عمومی برای انتقال دیدگاه‌های اتاق باید مورد توجه قرار گیرد.
- اعطای جایزه و نشان به اعضای موفق: با هدف افزایش تحرک اعضا و تشویق آنان به نوآوری و کارآمدی و جذاب‌تر شدن عضویت در اتاق
- ایجاد کمیسیون‌ها و شوراهای مشورتی: بهره‌گیری از نظرات کارشناسان و صاحب‌نظران غیر عضو با هدف تدوین برنامه‌ها، همکاری در تدوین مقررات و رویه‌ها و تعامل موثر‌تر با دولت و نهادهای عمومی
اتاق‌های بازرگانی فعال در کشور در دوره طولانی فعالیت خود، بخشی از این خدمات را به اعضای خود ارائه کرده‌اند، اما به اذعان اعضا و حتی هیئت نمایندگان، با یک اتاق مطلوب فاصله زیادی دارند. از این‌رو، انتظار می‌رود در این دوره از انتخابات، رای دهندگان با انتخاب گروه‌های دارای برنامه جامع برای مدیریت اتاق، راه را برای ایجاد اتاق مطلوب در کشور هموار کنند.